pisanie pracy

Streszczenie pracy

przez

Obowiązek umieszczania streszczeń w pracach dyplomowych to stosunkowo nowy wynalazek. Obowiązek związany w dużej mierze z digitalizacją prac, digitalizacją zbiorów bibliotecznych i digitalizacją świata w ogóle. Dawniej – do końca zeszłego wieku – streszczeń w pracach dyplomowych raczej nie umieszczano, a to o czym jest praca nakazywano pisać we wstępach.

Wyglądało to dość sztampowo: celem pracy jest…; praca składa się z czterech rozdziałów; w rozdziale pierwszym omówiono… Tak to jeszcze dwadzieścia lat temu wyglądało. Później nakazano wyodrębnić streszczenie jako osobną część pracy. I do tego dołożono jeszcze „słowa kluczowe”.

Słyszy się czasami, że tytuł pracy, jej cel oraz streszczenie to najważniejsze elementy prac dyplomowych, że często recenzent, zanim przeczyta daną pracę najpierw zapoznaje się z jej tytułem, celem, i właśnie streszczeniem. Ok, ale to wszystko było kiedyś częścią wstępu. Kiedyś wystarczyło zapoznać się tylko ze wstępem.

Jak powinno wyglądać profesjonalnie przygotowane streszczenie pracy?

Generalnie, w streszczeniu umieszczamy informacje, które pozwolą zorientować się czytelnikowi jaka jest tematyka pracy, jaki jest jej cel, co zawierają poszczególne rozdziały. Jeśli autor pracy przeprowadził badania, których efektem jest dana praca dyplomowa, to należy w kilku zdaniach je opisać – jaki był problem badawczy, jaką metodę badań wybrano, gdzie i kiedy je przeprowadzono.

Jeśli chodzi o objętość streszczenia to optymalnie, aby miało między połową a jedną stroną tekstu. Zbyt krótkie streszczenie nie odda charakteru pracy, zbyt długie z kolei może zniechęcić do czytania.

Skoro już napisaliśmy, że streszczenie jest elementem pracy, od którego recenzenci zaczynają czytać pracę, to możecie sobie dalej dopowiedzieć, jak ważne jest aby je dobrze napisać. Od niego zależy nastawienie czytelnika do waszego dzieła, a to może mieć duży wpływ na waszą ocenę. Od czytania streszczeń lekturę zaczynają nie tylko recenzenci, ale też inni ludzi i od tego, czy to będzie dobre streszczenie zależy czy będą czytać dalej.

I na koniec – w naszej opinii – bardzo przydatną sprawą jest sporządzenie dodatkowo streszczenia w języku angielskim. Jeśli wasza praca w jakiś sposób może przyczynić się do rozwoju nauki, może dołożyć swoją małą cegiełkę do rozwiązania jakiegoś problemu, to trzeba poinformować o niej świat – właśnie za pomocą streszczenia w języku angielskim. Niektóre uczelnie wręcz wymagają stworzenia streszczenia w języku angielskim.

Jeśli potrzebują Państwo przykładowego streszczenia pracy dyplomowej, to znajdą je Państwo pod tym linkiem – streszczenie.

Pisanie wstępu i zakończenia

przez

Wstęp i zakończenie pracy to dwa ważne elementy, które ją spajają. To swego rodzaju klamra, która łączy wszystkie części pracy i nadaje im sens.

Wśród przyszłych magistrów krąży taka zasada, że wstęp i zakończenie pisze się po napisaniu całej pracy – i jest to prawda, bo mając ogląd na całą pracę łatwiej jest napisać podsumowanie. Ta metoda jest dość powszechnie stosowana i jeżeli chodzi o pisanie prac to sprawdza się całkiem dobrze.

Od czego zacząć? Nieważne czy masz już napisaną pracę czy nie, zastanów się, jaki jest cel tej pracy. Co ona ma pokazać, co udowodnić, opisać? Jaki jest jej temat, jaka dziedzina. Wstęp jest szczególnie istotny, gdyż to on robi tzw. pierwsze wrażenie – dobrze napisany wstęp zapowiada ciekawą i dobrze napisaną pracę. Źle napisany wstęp może zniechęcić do dalszego czytania, a tego nie chce żaden student idący na obronę pracy magisterskiej. Część osób czyta tylko wstęp – jeśli jest dobrze napisany, to może zerkną dalej – jeśli źle, to mała na to szansa.

Przed napisaniem czegokolwiek warto przygotować sobie plan pracy – rozpisać wszystko na etapy, przygotować materiał, a przede wszystkim mieć wizję tej pracy. Należy zwrócić uwagę, że to, co napiszesz we wstępie, musi mieć odzwierciedlenie w następnych rozdziałach. Niedopuszczalne jest opisanie zagadnień, które w ogóle nie pojawią się w pracy – je można opisać w zakończeniu, jako uzupełnienie tematu naszej pracy. We wstępie pracy magisterskiej czy licencjackiej należy scharakteryzować dokładnie temat, uściślić go, jeśli tego wymaga, opisać cel i zakres pracy.

Warto też pokrótce przedstawić zastosowaną metodologię i uzasadnić jej wybór. Tak samo jak narzędzia badawcze (np. ankiety, sondy, badania fokusowe, itp.). Bardzo często obrana metodologia warunkuje zakres tematyczny naszej pracy – nie wszystkie metody pasują do danego zagadnienia. Zawartość pracy należy przedstawić w skróconej formie – bez rozpisywania się, bez szczegółów, bez zbędnych opisów. Na to jest miejsce w kolejnych rozdziałach. Pamiętaj, że wstęp ma być krótki – kilka stron. Dokładne opisywanie problemów badawczych należy zostawić na później. We wstępie można też przedstawić tezy/hipotezy, które się bada i sprawdza ich trafność.

Wstęp pracy magisterskiej powinien zawierać następujące elementy (w zależności od tematyki pracy nie wszystkie one będą obowiązkowa):

  1. Cel pracy: wyjaśnienie, dlaczego praca została napisana i co chce osiągnąć jej autor.
  2. Zakres pracy: informacja o tym, jakie zagadnienia zostaną poruszone w pracy i jaki jest jej obszar badawczy.
  3. Strukturę pracy: krótki opis tego, jak praca jest zorganizowana i co znajduje się w poszczególnych rozdziałach.
  4. Streszczenie pracy: krótki opis najważniejszych wniosków i osiągnięć pracy.
  5. Wprowadzenie do tematu: krótkie wprowadzenie do głównego zagadnienia pracy i wyjaśnienie, dlaczego jest ono ważne.
  6. Stan literatury: opis tego, co już zostało napisane na temat pracy i jak twoja praca wpisuje się w obecny kontekst naukowy.
  7. Hipotezy badawcze: wyjaśnienie, jakie pytania badawcze postawiłeś sobie w pracy i jakie założenia badawcze zostały postawione.
  8. Metodologia: opis metod, które zostały wykorzystane w pracy, w tym użyte narzędzia badawcze i sposób, w jaki zostały one przeprowadzone.

Tak napisany wstęp pomoże przygotować zakończenie pracy. Przy pisaniu zakończenia warto przeczytać jeszcze raz całą pracę i skupić się na ważnych fragmentach naszej pracy. Na tych, które są istotne z punktu obranej metodologii i opisanych wcześniej hipotez. To wszystko należy ponownie opisać w zakończeniu, ale z tą różnicą, że skupiamy się na tym, co udało nam się udowodnić i na celu, który sobie obraliśmy na początku pisania pracy. Piszemy, czy osiągnęliśmy ten cel. Zakończenie jest podsumowaniem naszej pracy, ale nie powtórzeniem całej jej treści!

Dlatego też istotne jest opisanie tego, co jest kluczowe dla danego tematu. Nie ma sensu jeszcze raz przytaczać fragmentów pracy ani uzupełniać ich innym, nowymi wątkami. Można jedynie nadmienić o innych ciekawych zagadnienia, ale tylko w formie dodatku, ciekawostki. Na przykład można zakończyć tak pracę: „Istnieje wiele ciekawych teorii, które wyjaśniają ten problem, np. teoria X mówiąca o Y, ale na to nie ma tu już miejsca, gdyż moja praca miała na celu ukazanie pewnych aspektów teorii Z.” Dzięki temu zaznaczamy, że temat nie jest do końca wyczerpany i ma jeszcze wiele interesujących zagadnień, o których można porozmawiać na obronie pracy dyplomowej. Można też kontynuować badania – jeśli obroniliśmy właśnie pracę licencjacką, to badania możemy kontynuować w pracy magisterskiej, a gdy przedmiotem obrony była praca magisterska, to w pracy doktorskiej.

Zakończenie pracy magisterskiej powinno zawierać:

  1. Podsumowanie głównych wyników i osiągnięć pracy: krótki opis tego, co udało Ci się ustalić w wyniku badań i jakie wnioski można z nich wyciągnąć.
  2. Odniesienie do hipotez badawczych: wyjaśnienie, w jaki sposób twoje wyniki odpowiadają na pytania badawcze postawione na początku pracy.
  3. Ocena ważności wyników: omówienie znaczenia twoich wyników dla dziedziny badawczej i praktycznych zastosowań.
  4. Wskazanie możliwości dalszych badań: zaproponowanie kierunków dalszych badań, które mogą być podejmowane w przyszłości na podstawie twoich wyników.
  5. Podsumowanie pracy: krótkie podsumowanie całej pracy i wyjaśnienie, jakie osiągnięcia zostały dokonane.
  6. Wnioski: sformułowanie głównych wniosków, jakie można wyciągnąć z twojej pracy.
  7. Podziękowania: podziękowanie osobom, które pomogły Ci w pracy, takim jak twój opiekun naukowy, inni naukowcy lub instytucje, które udostępniły materiały lub pomagały w inny sposób.

Ostatni punkt można umieścić we wstępie, można na osobnej stronie na początku pracy magisterskiej, albo można w ogóle z niego zrezygnować.

Wybór tematu pracy

przez

Od wyboru tematu zależy w dużej mierze to, czy napisana przez nas praca będzie dobra. Szukając sposobu na napisanie dobrej pracy naukowej, powinniśmy najpierw zastanowić się nad tym, jakie są nasze zainteresowania, co nas zwyczajnie interesuje. Najciekawiej potrafimy przecież mówić (pisać) właśnie o tym co nas interesuje – i zasada ta doskonale sprawdza się również przy pisaniu prac.

Najlepiej więc, jak temat pracy licencjackiej, czy magisterskiej pokrywa się z naszymi zainteresowaniami. Problemem może być tylko fakt, że obszar tych zainteresowań musi się pokrywać z kierunkiem studiów który zdecydowaliśmy się studiować. Jeśli interesuje nas psychoanaliza Freuda, to trudno będzie napisać pracę o tym na studiach informatycznych. Chociaż… Można zawsze spróbować napisać program do amatorskiej psychoanalizy…

Warto też pamiętać, że temat powinien być możliwy do zrealizowania w określonym czasie. Nawet jeśli fascynują nas bardzo szerokie zagadnienia, takie jak psychologia tłumu czy etyka w sztucznej inteligencji, to praca dyplomowa nie może być książką na kilkaset stron. Temat musi więc być nie tylko ciekawy, lecz także zawężony i realistyczny. To, co interesuje nas ogólnie, trzeba przełożyć na problem badawczy możliwy do opisania, zbadania i zamknięcia w przewidzianym limicie stron. Zbyt szeroki temat kończy się frustracją i brakiem efektów, natomiast dobrze zawężony pozwala nam skupić się na problemie, który rzeczywiście można opracować na dobrym poziomie.

Tu jednak pojawia się pewien problem – nie wystarczy wybrać interesujący nas temat – trzeba jeszcze znaleźć promotora, który zgodzi się prowadzić pracę na dany temat – a może się okazać, że promotor – specjalista od programowania – nie będzie chciał być promotorem pracy o psychoanalizie, na temat której niewiele wie. Mogłoby się okazać, że podpisze się pod jakimiś bzdurami na temat Freuda i jego metody.

Dobrze jest więc zawczasu przejrzeć listę promotorów i ich zainteresowania naukowe. Większość uczelni udostępnia takie informacje na stronach wydziałów. Znając specjalizacje wykładowców, możemy dopasować temat do osoby, która faktycznie pomoże nam merytorycznie i zrozumie kontekst naszych badań. Współpraca z promotorem, który „czuje” temat, jest później bezcenna – konsultacje mają sens, wskazówki są trafne, a ryzyko poprowadzenia pracy w ślepy zaułek znacząco maleje.

A trudno sobie z drugiej strony wyobrazić, że łatwo uda nam się znaleźć specjalistę od psychoanalizy, który zna się na programowaniu i przy okazji może być promotorem na uczelni wyższej. Poza tym, najczęściej uczelnie ograniczają możliwość wyboru promotorów spośród własnych pracowników naukowych. Mała szansa, że tam takiego znajdziemy.

Ok, trochę za dużo małokonstruktywnego gdybania. Jeśli nie uda nam się powiązać tematu prac z obszarem naszych zainteresowań, to pozostaje wybór tematu prostego, tematu, o którym wiele już napisano i który nie budzi kontrowersji. Jeśli coś nas nie interesuje, to nie ma sensu porywać się na trudne tematu. Po co? Po co utrudniać sobie i innym życie?

Zarówno w przypadku tematów prostych, jak i ambitnych, warto wziąć pod uwagę jeszcze jedno kryterium: dostępność źródeł. Nawet najlepszy temat, jeśli nie znajdziemy do niego literatury, aktów prawnych, opracowań lub materiałów badawczych, stanie się udręką. Wybierając temat, dobrze jest zrobić wstępny rekonesans bibliograficzny – wejść do katalogu biblioteki, sprawdzić bazy publikacji, zobaczyć, czy temat „żyje” w literaturze naukowej. Jeśli źródeł jest dużo, praca będzie szła szybciej i spokojniej.

Z zarządzania zasobami ludzkimi wybierzmy coś o motywowaniu pracowników, z bankowości coś o kredytowaniu, a z pedagogiki na przykład o gotowości (dojrzałości) szkolnej dziecka. Nie bawmy się też w skomplikowane badania – do pracy o motywowaniu całkowicie wystarczy, że przeprowadzimy badania ankietowe, a do badania gotowości (dojrzałości) szkolnej dziecka wystarczą karty diagnostyczne.

A tak w ogóle – to po co studiować coś co nas nie interesuje? Męczyć się najpierw kilka lat na studiach, a później resztę życia w nielubianej pracy? Ludzie, żadne pieniądze nie zastąpią czasu, który tam zmarnujemy. Nie ma drugiego życia, mamy ograniczony czas do wykorzystania.